به طور طبیعی قهوه دارای مواد محرکی به نام کافئین هستند که خیلی از قهوه دوستان عقیده دارند لذت نوشیدن یک فنجان قهوه به خاطر آن است ولی هستند کسانی که ترجیح آنها چیز دیگری ایست. قهوه دی‌کافئین مناسب برای آن دسته از افراد هستند که به دلایل پزشکی یا بنا بر سلیقه به دنبال این هستند که در حالی که طعم دلنشین قهوه لذت میبرند، قهوه که استفاده میکنند مقدار کافئین کمتری داشته باشد.
قهوه دی‌کافئین چیست؟
کافئین بصورت طبیعی در دان خام قهوه وجود دارد. و تلخی قهوه بخاطر وجود کافئین موجود در آن می‌باشد.
درختان قهوه از کافئین برای دفع حشرات استفاده میکنند. نکته جالب این است که قهوه عربیکا بخاطر اینکه در ارتفاعات بالاتری نسبت به درختان روبوستا رشد میکند احتمال وجود حشرات و آفات کمتر است به همین دلیل دارای کافئین کمتری نسبت به درختان روبوستا است.
مقدار کافئین موجود در یک فنجان قهوه بستگی به چندین فاکتور دارد مانند گونه قهوه، نوع رست قهوه و روش دم‌آوری. به طور میانگین در یک فنجان قهوه 225 گرمی حدود 95 میلی‌گرم کافئین وجود دارد.
قهوه دی‌کافئین از قهوه معمولی به دست می‌آید که در یک پروسه بیشتر کافئین دان قهوه گرفته میشود. باید توجه داشت کافئین موجود در قهوه دی‌کافئین به طور کامل گرفته نمی‌شود و حدود 0.3 درصد از کافئین همچنان در دان قهوه است.
تاریخچه پیدایش قهوه دی‌کافئین
قهوه دی‌کافئین برای اولین بار به صورت تجاری در سال 1906 در آلمان عرضه شده است توسط شخصی به نام لودویگ روسلیوس. او که تصور می‌کرد پدرش به خاطر مصرف کافئین زیاد مسموم شده و فوت کرده است، تصمیم می‌گیرد تا راهی را پیدا کند تا این ماده خطرناک (به تصور خودش) را از قهوه جدا کند و به طور تصادفی راهش را پیدا کرد. در خلال حمل قهوه توسط کشتی یک بسته از آنها به طور کامل در آب دریا غوطه‌ور میشود و در خلال آزمایش‌های خود متوجه میشود که بیشتر کافئین دان قهوه توسط آب دریا شسته شده است. این مشاهده منجر شد تا لودویگ با کمک بخار آب بتواند کافئین موجود در قهوه را جدا کند.
انواع روشهای به دست آرودن قهوه دی‌کافئین
از بعد از پیدایش قهوه دی‌کافئین مرسوم‌ترین روشهای استخراج کافئین به این صورت است:
استفاده از حلال های شیمیایی
دراین روش از یک حلال شیمیایی که معمولا متیلن کلرید است استفاده میشود. بخار آب یا آب را بر روی دان خام قهوه اضافه میکنند تا کافئین بر روی سطح دان بیاید و با حلال آن را از دانه جدا میکنند و سپس دوباره با شستشو با آب یا بخار آب حلال را از قهوه جدا میکنند.
این روش که یکی از مرسوم‌ترین روش های دی‌کافئین است تا حدود 97 درصد کافئین جدا میشود.
روش Swiss Water
این روش در سال 1988 در شرکت Swiss Water Decaffeinated Co اجرا شده است. در این روش که از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود به اینصورت است که با استفاده از آب دان قهوه را تمیزکرده و سپس با خیساندن دان قهوه آماده برای استخراج کافئین میشود. سپس آنها را در آب که با محلول جدا کننده که با عنوان (GCE) شناسانده میشود قرار می‌دهند. کافئین از طریق یک سیستم فیلتر کربن حذف میشود سپس کربن حاوی کافئین جدا میشود تا دوباره کافئین آن را استخراج کنند.
روش دی‌اکسید‌کربن
این روش که در سال 1970 توسط یک شیمیدان آلمانی ثبت شده است به اینصورت است که دان خام قهوه را در مجاورت دی‌اکسید‌کربن بسیار فشرده قرار می‌دهند و به مدت 10 ساعت کافئین از سطح دان خارج میشود. این روش مانند روش سوییس واتر بیشتر طعم و عطر قهوه در دان قهوه باقی می‌ماند.
مزیت‌های قهوه بدون کافئین
- با مصرف قهوه بدون کافئین از عوارض ناشی از کافئین مانند بیخوابی، ثپش قلب، فشار خون و اضطراب در امان هستید.
- کافئین میتواند باعث به وجود آمدن استرس و اضطراب در فرد شود.
- مصرف کافئین در بعضی افراد باعث رفلاکس معده میشود که این دسته ار افراد میتواند از قهوه بدون کافئین استفاده کنند.
معایب قهوه بدون کافئین
- به طور معمول برای به دست آوردن قهوه دی‌کافئین از روش شیمیایی که توضیح داده شد استفاده میشود که با اینکه میزان باقی مانده این محلول در حد مجاز است ولی میتواند بر روی دستگاه عصبی انسان اثرات منفی بگذارد
- مطالعات اخیر نشان داده است که قهوه بدون کافئین باعث افزایش میزان کلسترول خون میشود برای همین شاید برای کسانی که از عوارض میزان بالای کلسترول رنج میبرند بهتر باشد قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند
آیا طعم و مزه قهوه بدون کافئین با قهوه معمولی متفاوت است؟
به غیر از میزان کافئین در این دو مدل قهوه به طور معمول از نظر شاخصه طعمی و عطر این دو قهوه تفاومت آشکاری ندارند. البته کیفیت دان قهوه استفاده شده نیز خیلی موثر است.
تفاوت قهوه دی‌کافئین در فرآیند رست
قهوه بدون کافئین در مقایسه با قهوه معمولی باید در زمان طولانی‌تر و همچنین در ظرفیت های کوچکتری رست شود. همچنین این مدل قهوه از رنگ تیرهتری نسبت به قهوه‌های دیگر برخورداراست. در بیشتر موارد روسترها حرفه‌ای از دمای شارژ اولیه بالاتر و در زمان طولانیتری (حدود 10-12 دقیقه ) استفاده میکنند.
